Beste lezer,
In het voorwoord van de begroting schreven we vorig jaar over het belang van koers houden in roerige tijden. Hoewel dat nog steeds geldt, is het gelukt om na enkele jaren van bestuurlijke turbulentie een begroting op te stellen met een goede financiële basis en een hoog ambitieniveau. Dat moet ook, want we voeren zowel onze wettelijke taken uit als een stevig raadsakkoord met opgaven als de energietransitie, klimaatadaptatie, de huisvesting van ontheemden en bouw van woningen voor verschillende doelgroepen.
Naar het duurzaam oplossen van een tekort
We hebben nog steeds te maken met forse kostenstijgingen. Daarnaast lag er al de opgave om onze financiën structureel op orde te brengen. We hebben daarvoor al belangrijke stappen gezet, maar we staan opnieuw voor lastige keuzes. Bij de uitwerking van onze voorstellen hebben we gezocht naar maatregelen met zo weinig mogelijk nadeel voor onze inwoners.
Bij het opstellen van een sluitende begroting blijft de centrale vraag hoe we gemeenschapsgeld zo nuttig mogelijk inzetten. Hoe zorgen we er bijvoorbeeld voor dat goede zorg betaalbaar en beschikbaar blijft voor wie het echt nodig heeft? En hoe spreken we daarvoor de zelfredzaamheid en veerkracht van mensen meer aan? Of hoe zetten we accommodaties voor sport, onderwijs en welzijn intensiever en meer gezamenlijk in om ons geld effectiever te besteden?
Resultaat door het benutten van elkaars kracht
Voor deze opgaven hebben we elkaars kwaliteiten als maatschappelijke partners steeds harder nodig. De gemeente is niet meer in staat om zelfstandig de problemen op te lossen. Steeds vaker zijn we regisseur van een samenwerkingsproces, zoals tussen verenigingen in Lisse, in het lokaal overleg met het onderwijs of voor het betrekken van werkgevers bij ons arbeidsmigrantenbeleid. Daarnaast ondersteunen we waar mogelijk wat onze inwoners en ondernemers zelf in gang zetten.
We zitten middenin een transformatie en kunnen niet meer terug. We experimenteren met nieuwe vormen van participatie en zetten bestaande samenwerking voort. Door de Omgevingswet krijgt participatie ook wettelijk een prominente plek en moeten initiatiefnemers er zelf voor aan de slag. Het principe ‘Iedereen doet mee’ uit het raadsakkoord krijgt daardoor steeds meer betekenis. Het vraagt om transparantie, verbinding en de bereidheid naar elkaar te luisteren en van elkaar te leren. Met het algemeen belang van alle Lissers als vertrekpunt.
We kunnen daarbij voortbouwen op onze gezamenlijke kracht. We zijn een dorp met veel betrokkenheid en vitaliteit. Dat blijkt overduidelijk bij de viering van Lisse 825. Na initiatief van de gemeente namen vele organisaties het stokje over om te doen waar ze goed in zijn. Na jaren van corona ontstaat in ons dorp dit jaar nieuwe verbinding.
Keuzes voor een sluitende begroting
Om onze begroting sluitend te maken hebben we voor 2024 gezocht naar een bedrag van € 1,7 miljoen aan ombuigingen, op grond van de Kadernota en na verwerking van de Meicirculaire 2023. We zijn daarbij uitgegaan van de afspraken over ‘toekomstbestendig begroten’ uit 2021 en de ‘trap van de toenemende pijn’ (2022). Het laatste betekent dat we voor evenwicht tussen uitgaven en inkomsten:
- Eerst zoeken naar administratieve of financieel-technische oplossingen, met geen of weinig merkbare gevolgen voor de samenleving;
- Vervolgens naar geld dat we met een doel gereserveerd hebben voor 2024, maar waarschijnlijk niet volgens planning gaan uitgeven ;
- Een derde zoekrichting betreft het korten op voorzieningen. De gevolgen daarvan zijn merkbaar voor onze inwoners of ondernemers. Vorig jaar hebben we hiervoor met de raad al vier strategische opgaven benoemd. Twee ervan, beheersing van kosten in het sociaal domein (drie decentralisaties) en het accommodatiebeleid (intensiever en meer gezamenlijk benutten van voorzieningen) leveren in 2024 concrete resultaten op. De bezuinigingen op gemeenschappelijke regelingen en subsidies vragen meer voorbereidingstijd, omdat we daarvoor met partners afspraken maken die pas later effect hebben.
- De laatste zoekrichting betreft onze inkomsten. Zo zijn er mogelijkheden via externe fondsen, maar uiteindelijk zou ook een extra verhoging van de woonlasten (waaronder de OZB-tarieven) mogelijk zijn. Vorig jaar (2023) hebben we besloten de woonlastenstijging flink te beperken, omdat onze inwoners al te maken hadden met hoge inflatie. Voor 2024 stellen we voor deze lasten met niet meer dan het gebruikelijke percentage voor indexatie te laten stijgen. De 9% die we hiervoor hanteren stellen we ook als bovengrens voor onze uitgavenstijging als gevolg van inflatie.
Al deze ingrepen gaan over terugdringen van kosten of verhogen van inkomsten. Maar ook op anderen manieren hebben we gewerkt aan een sluitende begroting. Bijvoorbeeld door te kiezen voor ‘minder meer’. Bij gemeenschappelijke regelingen hebben we ingezet op minder kostenstijging, door alleen de noodzakelijke en niet de wenselijke activiteiten op te nemen in de begroting.
Over de uitkering uit het gemeentefonds vanaf 2026 bestaat nog veel onzekerheid. Via de VNG bepleiten we met andere gemeenten bij het Rijk meer duidelijkheid en compensatie voor een mogelijke korting. Vanwege de huidige onduidelijkheid beperken we ons nu tot een sluitende begroting voor 2024. Op een later moment komen we met voorstellen voor een sluitend meerjarenperspectief (2025-2027).
Beperkte nadelige gevolgen voor inwoners
Het is ons gelukt om onze ambities zoveel mogelijk overeind te houden en de nadelige gevolgen van ombuigingen voor Lissers flink te beperken.
Met de uitvoering van onze taken en de ambities uit het raadsakkoord, die we ook expliciet in deze begroting hebben opgenomen, leveren we een essentiële bijdrage aan de kwaliteit van onze samenleving. Maar we kunnen het niet alleen. Samen met onze inwoners en partners gaan we ook in 2024 aan de slag voor een gemeente waar we fijn kunnen wonen, werken en recreëren. Anders gezegd, met elkaar zorgen we voor een gemeente waarvoor geldt: Iedereen doet mee!
Namens het college,
Kees van der Zwet, wethouder financiën